آداب و سنن حضرت پیامبر(ص) در نظافت و آرایش| ۱

86) رسول خدا(ص) هرگاه می‌خواست موی سر و محاسن خود را بشوید با سدر می‌شست.
87) علی(ع) فرمود: رسول خدا(ص) موی خود را شانه می‌زد و بیشتر اوقات آن را با آب صاف و مرتب می‌کرد و می‌فرمود: آب برای خوشبو کردن مؤمن کافی است.
88) امام صادق(ع) در تفسیر این آیه: «نزد هر مسجدی زینت کنید[1]» فرمود: مراد از زینت شانه زدن است؛ زیرا شانه زدن روزی را جلب می‌کند، موی را نیکو و حاجت را برآورده می‌سازد؛ بر قوّت مردانگی می‌افزاید و بلغم را برطرف می‌کند.
رسول خدا(ص) زیر محاسن خود را چهل بار و روی آن را هفت بار شانه می‌زد و می‌فرمود: این کار حافظه را زیاد می‌کند و بلغم را از بین می‌برد.
89) رسول خدا(ص)  فرمود: گرفتن از موی شارب به حدّی که خط لب آشکار شود از سنّت است.
90) رسول خدا(ص) فرمود: مجوس (زرتشتیان) ریش خود را می‌تراشند و سبیل را پُرپشت می‌گذارند و ما سبیل خود را می‌زنیم و ریش خود را بلند می‌گذاریم.
91) روایت است که دفن کردن مو و ناخن و خون از سنّت است.
92) امام صادق(ع) فرمود: گرفتن ناخن‌ها از سنّت است.
93) محمّد بن مسلم از امام باقر(ع) از خضاب کردن (رنگ کردن موی سروصورت) پرسید، آن حضرت ‌فرمود: رسول خدا(ص)  خضاب می‌کرد و اکنون موی خضاب شده ‌آن حضرت ‌نزد ماست.
94 و 95) رسول خدا(ص) و حسین بن علی و حضرت امام باقر(ع) با رنگ مخصوصی به نام «کتم» (برگ نیل، وسمه) خضاب می‌کردند و حضرت امام سجاد(ع) با حنا و کتم خضاب می‌نمود.
96 و 97) امام صادق(ع) می‌فرمود: رسول خدا(ص) موهای زیر ناف و میان پاها را در هر جمعه نوره می‌کشید.
98) علی(ع) فرمود: زدن موی زیر بغل، بوی گند را از انسان دور می‌کند و آن نظافت و سنّتی است که پیامبر پاک(ص)  به آن دستور داده است.
99) امام صادق(ع) فرمود: رسول خدا(ص) چون به بستر خواب می‌رفت با «سنگ سرمه» سرمه می‌کشید و عدد آن را طاق قرار می‌داد (سه یا پنج یا هفت بار).
100) امام صادق(ع) فرمود: رسول خدا(ص) پیش از خواب سرمه می‌کشید، چهار بار به چشم راست و سه بار به چشم چپ.
101) رسول خدا(ص) سه بار به چشم راست و دو بار به چشم چپ سرمه می‌کشید... و آن حضرت ‌سرمه‌دانی داشت که هر شب با آن سرمه می‌کشید و سرمه‌اش سنگ سرمه بود (که آن را نرم کنند و به چشم کشند).
102) امام صادق(ع) فرمود: پیامبرگرامی(ص) سرمه‌دانی داشت که هر شب‌هنگام خواب سه میله از آن به هر یک از چشم‌های خود می‌کشید.[2]
103) امام صادق(ع) فرمود: چهار چیز از اخلاق پیامبران است: عطر زدن، تراشیدن موی سر با تیغ، ازاله موی بدن با نوره و کثرت آمیزش جنسی[3].
104) امام صادق(ع) فرمود: رسول خدا(ص) مشکدانی داشت که بلافاصله پس از وضو با همان دست تر آن را می‌گرفت و خود را خوشبو می‌ساخت و چون از خانه بیرون می‌شد مردم از بوی خوش آن می‌دانستند که آن حضرت ‌آمده است.
105) طبرسی گوید: هیچ‌گاه عطری به آن حضرت ‌تعارف نمی‌شد مگر آنکه خود را به آن معطر می‌ساخت و می‌فرمود: بویش خوش و حمل کردنش آسان است؛ و اگر [به جهت عذری] از آن عطر استفاده نمی‌کرد انگشت مبارک را در ظرف عطر می‌کرد و سر انگشت را به آن می‌آمیخت.
106) و نیز گوید: رسول خدا(ص) با «عود قماری» خود را بُخور می‌داد.
107)  در ذخیره المعاد گوید: محبوب‌ترین عطرها نزد آن حضرت ‌مشک بود.
108) امام صادق(ع) فرمود: رسول خدا(ص) بیش از مقداری که خرج خوراک می‌کرد خرج عطر می‌نمود.
109) امام صادق(ع) فرمود: عطر زدن به شارب از اخلاق پیامبران و احترام به فرشتگان نویسنده‌ی ‌اعمال است.
110) امام صادق(ع) فرمود: بر هر مکلّفی لازم است که در هر جمعه شارب و ناخن‌های خود را بگیرد و مقداری عطر مصرف کند. رسول خدا(ص) چون جمعه فرامی‌رسید و عطری نزد او نبود برخی از روسری‌های زنان خود را [که معطر بود] می‌گرفت و با آب نم می‌زد و به‌صورت خود می‌گذاشت.
111) شیخ صدوق گوید: رسول خدا(ص)  چون روز جمعه فرامی‌رسید و عطری پیدا نمی‌کرد، لباسی را که با زعفران رنگ شده بود می‌خواست و بر آن آب می‌پاشید، آن‌گاه آن را به دست و صورت خود می‌کشید.
112) امام صادق(ع) فرمود: چون در روز عید فطر برای رسول خدا(ص) عطر می‌آوردند، اول به زنان خود می‌داد.
113) علی(ع) فرمود: رسول خدا(ص)  هدیه‌ی عطر و حلوا را رد نمی‌کرد.
114) غزالی در شمار اخلاق رسول خدا(ص)  گوید: آن حضرت ‌عطریات را دوست داشت و از بوی‌های ناخوش بدش می‌آمد[4].
115) طبرسی گوید: رسول خدا(ص) روغن زدن به مو را دوست می‌داشت و از ژولیدگی بدش می‌آمد و می‌فرمود: روغن زدن غم و پریشانی را برطرف می‌کند.
116) و نیز گوید: رسول خدا(ص) از انواع روغن‌ها استفاده می‌کرد و پیش از محاسن، سر را روغن می‌زد و می‌فرمود: باید سر پیش از محاسن روغن زده شود.
117) و نیز گوید: آن حضرت ‌بیشتر با «روغن بنفشه» روغن می‌زد و می‌فرمود: این روغن بهترین روغن‌هاست.
118) و نیز گوید: آن حضرت ‌اول ابروان خود را روغن می‌زد و بعد شارب را، آن‌گاه روغن را به داخل بینی می‌برد و می‌بویید، سپس موی سر را روغن می‌زد.
119) و نیز گوید: رسول خدا(ص) برای رفع سردرد، ابروان خود را روغن می‌زد و شارب خویش را با غیر روغنی که به محاسن مالیده بود روغن می‌مالید.

پی‌نوشت‌ها:
[1] اعراف/31.
[2] اختلاف اخبار در تعداد سرمه کشیدن آن حضرت ‌نشان می‌دهد که در هر وقتی به گونه‌ای عمل می‌کرده است. بنابراین اصل سرمه کشیدن در هنگام خواب سنّت است نه تعداد خاص آن. (مؤلف(ره))
[3] روایات در این باره فراوان است، پاره‌ای در گذشته ذکر شد، و پاره‌ای هم در آینده ذکر خواهد شد. (مؤلف (ره))
[4] از محتوای این اخبار به دست آمد که آن حضرت ‌از انواع عطر استفاده می‌کرده است. (مؤلف(ره)).